Ignác Kúnos

Ignác Kúnos, 22 Eylül 1862'de Debrecen [Macaristan] yakınlarındaki Hajdusamson'da doğdu. Yükseköğrenimini Budapeşte'de tamamladı. Üniversite öğrenciliği yıllarında halk diline, halk kültürüne ilgi duydu, önce Hungaristik alanında daha sonra da A. Vambery, J. Budenz ve B. Munkacsi gibi zamanın isim yapmış bilginleriyle tanışınca Türkoloji ile ilgilenmeye başladı. Bunun üzerine Türk halk edebiyatını ve halk dilini iyice tanıyıp öğrenebilmek için bir süre Anadolu'da yaşamaya karar verdi.

1885 yılında Bulgaristanlı Türkler arasında kısa bir süre kaldıktan sonra Anadolu'ya geçti. Bu inceleme yolculuğu beş yıl sürdü. Topladığı ve yayınlanmak üzere Macar İlimler Akademisi'ne gönderdiği malzemeler, hem ilim çevrelerinin ilgisini uyandırdı, hem de Kunos'un çalışmalarına maddi yardım sağladı.

Türkiye'de bulunduğu yıllar süresinde Kunos'un birçok incelemesi çıkmış ve folkloristik çalışmalarının temeli sayılan Osmanlı-Türk halk şiirleri de o zaman yayınlanmıştır. Macaristan'a döndükten sonra ise birbiri ardına çıkan eserleri Kunos'un Türkiye'de geçirdiği yılları gerçek bir ilim adamı çalışkanlığıyla doldurduğunun en kesin delili olmuştur. Kunos, Anadolu halkının hayatını gayet canlı bir şekilde çizen yolculuk notlarından başka, Türk folklorunun bütün yönlerini tanıtan eserler yazmıştır. Bu yayınlar türkülerden masallara, Karagöz ve ortaoyunundan Nasrettin Hoca fıkralarına kadar Türk folklorunun birçok dalını kapsıyordu.

Kunos'un derlemeleri geniş kitlelere ulaşmıştır. Kısa zamanda yabancı ülkelerde de Türk folklorunun yayımcılarında biri olan Kunos'un bu kadar tanınmasında, onun ilmi çalışmalarını yöneten J. Budenz'in rolü büyüktür. Ignác Kúnos, tanınmış Alman bilgini Türkolog-folklorist G. Jacob tarafından, Türk folklor araştırma ve incelemelerinin temeli olarak gösteriliyordu. 

Kunos, 1925 ve 1926'da Türk hükümetlerinin isteğiyle İstanbul ve Ankara'da konferanslar verdi, bunun sonucunda bazı eserleri Türkçeye çevrilmiştir.

Kunos, 1880 yıllarında çalışmalarına bakir topraklar üzerine başladı. Osmanlı dili ve kültürü araştırmaları, Anadolu ve Rumeli halk dili ve halk kültürü araştırmalarını tamamen gölgelemiş, geride bırakmıştı. Bu bakımdan Ignác Kúnos'un çalışmaları birer keşif olarak kabul edilmişti.

1945 yılında Budapeşte'de savaşlar devam ederken hayata gözlerini kapayan Ignác Kúnos, hayatı boyunca takdir edilmiş bir ilim adamı idi. Macar İlim Akademisi, Paris Societe Asiatique, Macar Krallığı Doğ Ticaret Akademisi, Uluslararası Orta ve Doğu Asya Derneği gibi birçok topluluğun da üyesiydi.